ΑΡΩΜΑΤΙΚΑ ΚΑΙ ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΑ ΦΥΤΑ (ΑΦΦ)

Η Ελλάδα αποτελεί ένα από τα παγκόσμια hot spots βιοποικιλότητας όσον αφορά το
φυσικό πλούτο7 και αναλογικά με την έκτασή της, αποτελεί από τα σημαντικότερα κέντρα βιοποικιλότητας όλων των επιπέδων8 στην Ευρώπη και το μεγαλύτερο κέντρο ενδημισμού στη λεκάνη της Μεσογείου. Το γεγονός αυτό οφείλεται στη γεωγραφική θέση της χώρας όπου συνυπάρχουν χλωριδικές περιοχές (μεσογειακή, Ευρασιατική, Ιρανοκασπική), τη διαμόρφωση του εδάφους, την τοπογραφική ετερογένεια και το πλήθος βιότοπων, το μεγάλο αριθμό νησιών, την ύπαρξη σπηλαίων κ.α. Η βιοποικιλότητα της Ελλάδας παρόλο που έχει μελετηθεί αρκετά, παραμένει σε πολύ μεγάλο βαθμό ανοιχτή στην έρευνα, με αφετηρία την καταγραφή και κατανομή των ειδών στον ελλαδικό χώρο, η οποία μπορεί να βοηθήσει τόσο στην προστασία όσο την αξιοποίηση (Ζωγόπουλος χ.χ.). Για μεγάλο όγκο των ΑΦΦ δεν έχει πραγματοποιηθεί συστηματική έρευνα ώστε να καθοριστούν οι χρήσεις και εφαρμογές των συστατικών του φυτού ή
αιθέριου ελαίου, οι κατάλληλες μέθοδοι καλλιέργειας, παραγωγής και μεταποίησης, οι
εμπορικές χρήσεις κοκ (Μαλούπα, et al. 2013) Λόγω της μεγάλης ετερογένειας του αγροτικού χώρου και της εμφάνισης ενδιάμεσων παραγωγικών τύπων στις ορεινές και ημιορεινές μειονεκτικές περιοχές, τα ελληνικά αγροικοσυστήματα χαρακτηρίζονται από πλούσια βιοποικιλότητα ακόμη κι έπειτα από περισσότερο από μισό αιώνα εντατικού γεωργικού εκσυγχρονισμού. Στις ορεινές περιοχές έχουν διαφυλαχθεί σε μεγάλο βαθμό εύθραυστα οικοσυστήματα και προϊόντα ζωτικής σημασίας για ιατρικούς και φαρμακευτικούς σκοπούς (Ρόκος Ωστόσο σημαντικές απειλές κατά της αγροτικής βιοποικιλότητας αποτελούν οι πληθυσμιακή ερήμωση και εγκατάλειψη της υπαίθρου, η υπερβολική συσσώρευση πληθυσμού παραγωγικών ή εξω-παραγωγικών δραστηριοτήτων ιδίως σε πεδινές, παράκτιες και περιαστικές περιοχές (Γαλάνη 2010). Για την περίπτωση των αρωματικών και φαρμακευτικών φυτών, η αυξανόμενη ζήτηση σε συνδυασμό με την υποβάθμιση βιότοπων και την ανεξέλεγκτη συλλογή και εμπορία, εξαφανίζουν ή μειώνουν τους πληθυσμούς χωρίς να επιτρέπουν τη φυσική αναγέννηση.

Γενική εισαγωγή ευφυούς γεωργίας

Ευφυής Γεωργία ή Έξυπνη Γεωργία είναι η ολιστική προσέγγιση διαχείρισης της αγροτικής παραγωγής μέσω της αξιοποίησης πολλαπλών πηγών δεδομένων με τη συμμετοχή πολλών ειδικοτήτων όπως γεωπόνων, ερευνητών και γεωργικών συμβούλων. Κύριος στόχος της ευφυούς γεωργίας είναι να υπάρξει μια συνολική προσέγγιση για την εκμετάλλευση του κάθε αγρότη-παραγωγού, η οποία θα αξιοποιεί τον συνδυασμό σύγχρονης τεχνολογίας και επιστημονικής γνώσης και θα προσφέρει βελτιωμένη ποιότητα στα αγροτικά προϊόντα, μείωση του κόστους εισροών και μειωμένο περιβαλλοντικό αποτύπωμα. Συστηματικές μετρήσεις, παρατηρήσεις και διάφοροι τύποι δεδομένων λαμβάνονται υπόψη και αξιοποιούνται προς όφελος του παραγωγού.[1] Η Γεωργία Ακριβείας είναι ένα σύστημα διαχείρισης αγροκτημάτων το οποίο χρησιμοποιώντας την πληροφορική και τα ηλεκτρονικά εφαρμοσμένα μέσα στη γεωργία, βοηθά τον γεωργό στη λήψη αποφάσεων για την καλύτερη διαχείριση του αγροκτήματος.[2]


Ευφυής άρδευση

Σε δημόσια διαβούλευση το πρόγραμμα “ευφυούς γεωργίας” – Πώς θα λειτουργεί

Σε δημόσια διαβούλευση τέθηκε το νέο πρόγραμμα «ευφυής γεωργία» του υπουργείου Ψηφιακής Πολιτικής, Τηλεπικοινωνιών & Ενημέρωσης και του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης & Τροφίμων. Στόχος, σε πρώτη φάση είναι η κάλυψη περισσότερων από 15.000.000 στρέμματα, της μισής δηλαδή καλλιεργητικής έκτασης της χώρας.

«Οι νέες τεχνολογίες δίνουν σύγχρονα εργαλεία στα χέρια των αγροτών», είπε στο Αθηναϊκό-Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων ο γενικός γραμματέας Ψηφιακής Πολιτικής στην Ελλάδα, Στέλιος Ράλλης και πρόσθεσε ότι «με το έργο για την «ευφυή γεωργία» συνδυάζουμε αυτές τις καινοτόμες τεχνολογίες για να βελτιώσουμε τις καλλιεργητικές πρακτικές και την καθημερινότητα όσων συμμετέχουν στην αγροτική παραγωγή».

Η υλοποίηση του έργου προβλέπεται να ξεκινήσει στο β’ εξάμηνο του 2018 και αναμένεται να υλοποιηθεί μέσα σε 12 μήνες από την υπογραφή της σύμβασης.

Ο συνολικός προϋπολογισμός του προγράμματος ανέρχεται στα 31 εκατ. ευρώ και θα ενταχθεί στο Πρόγραμμα Δημοσιών Επενδύσεων. Αξίζει πάντως να σημειωθεί πως πρόκειται για την πρώτη εθνική υποδομή ευφυούς γεωργίας στην Ευρώπη.

Θα περιλαμβάνει μια τεχνολογική πλατφόρμα και την απαραίτητη υποδομή για την υποστήριξη του ψηφιακού εκσυγχρονισμού του γεωργικού τομέα, η οποία θα επιτρέπει τη συλλογή δεδομένων από τα αγροτεμάχια ανοικτών καλλιεργειών.

Στόχος είναι να καλυφθεί το 60% της παραγόμενης αξίας των ελληνικών προϊόντων με αρχική εφαρμογή στις 20 πιο παραγωγικές και εξαγώγιμες καλλιέργειες όπως τα σιτηρά, το ρύζι, το βαμβάκι, την ελιά, το αμπέλι, εσπεριδοειδή, καλλωπιστικά φυτά, ενώ σταδιακά θα καλυφθεί το σύνολο της παραγωγής.

Αναλυτικότερα, στην περιφέρεια Αττικής θα καλυφθούν συνολικά 110.000 στρέμματα, στην περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας 1.925.000 στρέμματα, στην περιφέρεια Δυτικής Ελλάδα 1.330.000 στρέμματα, στην περιφέρεια Θεσσαλίας 2.340.000 στρέμματα, στην περιφέρεια Κρήτης 1.240.000 στρέμματα, στην περιφέρεια Πελοποννήσου 1.580.000 στρέμματα, στην περιφέρεια Βορείου Αιγαίου 370.000 στρέμματα, στην περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας 1.040.000 στρέμματα, στην Περιφέρεια Ηπείρου 290.000 στρέμματα, στις Περιφέρειες Ιονίων Νήσων και Νοτίου Αιγαίου 210.000 στρέμματα και 130.000 στρέμματα αντίστοιχα, ενώ στην περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας 1.360.000 στρέμματα.

Στις 13 Περιφέρειες 6.500 σταθμοί

Συνολικά θα τοποθετηθούν 6.500 επίγειοι σταθμοί στις 13 περιφέρειες της χώρας. Η εγκατάστασή τους θα γίνει σε τρεις φάσεις. Την πρώτη και τη δεύτερη φάση θα εγκατασταθούν από 1.000 σταθμοί, ενώ την τρίτη και την τελευταία θα εγκατασταθούν οι υπόλοιποι 4.500 σταθμοί.

Αρχικά θα πρέπει να επικαιροποιηθεί η μελέτη χωροθέτησης αφού η κατανομή των σταθμών θα πρέπει να γίνει, έτσι ώστε να καλύπτεται το μεγαλύτερο δυνατό ποσοστό της παραγωγικής γης.

Οι σταθμοί θα έχουν δυνατότητα ασύρματης επικοινωνίας μεταξύ τους και με την πλατφόρμα, ενώ θα είναι εφοδιασμένοι με αισθητήρες μέτρησης εδαφικών και μετεωρολογικών παραμέτρων, σε συνεργασία με τους υφιστάμενους μετεωρολογικούς σταθμούς της ΕΜΥ. Η αποστολή των δεδομένων που θα συλλέγονται από τους αισθητήρες θα στέλνονται στην πλατφόρμα μέσω του δικτύου κινητής τηλεφωνίας.

Μερικές από τις δυνατότητες που θα έχουν είναι η συλλογή δεδομένων για την καλλιέργεια, το έδαφος, την ατμόσφαιρα, το νερό και την αγροτική εκμετάλλευση από κάθε χωράφι ξεχωριστά. Στη συνέχεια τα δεδομένα θα αξιοποιούνται μέσω της πλατφόρμας ώστε να παράγονται εξειδικευμένες συμβουλές για το χωράφι από όπου και θα προέρχονται τα δεδομένα.

Οι σταθμοί θα είναι φορητοί, με ενεργειακή αυτονομία, ενώ θα έχουν και αυξημένη ανθεκτικότητα σε ακραία καιρικά φαινόμενα, ενώ παράλληλα θα μπορούν να επεκτείνουν τη λειτουργικότητά τους σε τομείς όπως η κτηνοτροφία κλπ.

Τα δεδομένα

Τα δεδομένα που θα συλλέγονται από τους επίγειους σταθμούς θα «φιλοξενούνται» στο υπολογιστικό νέφος (cloud) το οποίο παράλληλα θα εξυπηρετεί τις προηγμένες διαδικασίες συλλογής, επεξεργασίας, ανάλυσης και σύνδεσης δεδομένων μέσω της εξειδικευμένης πλατφόρμας.

Από τι κινδυνεύει η Ευφυής Γεωργία;

Πολλή κουβέντα έχει ανοίξει και στη χώρα μας γύρω από έννοιες όπως Ευφυής Γεωργία, συστήματα πληροφοριών διαχείρισης, Γεωργία Ακριβείας, γεωργικός αυτοματισμός και ρομποτική. Έννοιες που από τα «σαλόνια» των Πανεπιστημίων και της Έρευνας πέρασαν στις φάρμες και τα αγροκτήματα, μετουσιώνονται σε πράξη και αποτέλεσμα, γίνονται αντικείμενο αντιπαράθεσης στο εσωτερικό των διαφόρων συντεχνιών, που εμπλέκονται στο πρωτογενή τομέα, απασχολούν την πολιτική και μεταφράζονται σε πολιτικές.

Κορύφωση; Το εμβληματικό έργο ψηφιακού μετασχηματισμού της Ελληνικής Γεωργίας που οσονούπω δημοπρατεί το υπουργείο Ψηφιακής Πολιτικής, Τηλεπικοινωνιών και Ενημέρωσης, που ήδη έχει αποσπάσει το διεθνές ενδιαφέρον και τα εύσημα, έχει γίνει σημείο παραδειγματισμού.

Πολλές και διαφορετικές οι προσεγγίσεις, ανάλογα του χώρου και του επιπέδου της συζήτησης. Από την αρχική άρνηση της άγνοιας ή της ημιμάθειας, στην επιφύλαξη και τα ερωτήματα της μαθηgeorgia-akriveiasσιακής διαδικασίας, μέχρι και την ένθερμη υποστήριξη γνήσια ή της σκοπιμότητας.

Η όποια συζήτηση, όμως, δεν μπορεί παρά να γίνεται στη στέρεα βάση ότι όλοι όσοι συζητούν, αναφέρονται στο ίδιο πράγμα και μιλούν την ίδια γλώσσα.

Να συμφωνήσουμε πως, μιλώντας για την «ευφυή» ή «έξυπνη» γεωργία μιλάμε για ένα παραγωγικό σύστημα που :

-Αξιοποιεί τα επιτεύγματα και δημιουργήματα της τεχνολογίας –εξοπλισμοί ακριβείας, Ιντερνέτ, αισθητήρες και ενεργοποιητές, συστήματα γεωγραφικής τοποθέτησης, δορυφόροι, μη επανδρωμένα αεροσκάφη, ρομποτική, τεχνική νοημοσύνη (Γεωργικός Αυτοματισμός)

-Χρησιμοποιεί συγκεκριμένες διαδικασίες στη λήψη αποφάσεων διαχείρισής της με τη χρήση σύγχρονων Τεχνολογιών Πληροφοριών και Επικοινωνιών και προγραμματισμένων μεθόδων συλλογής, επεξεργασίας, αποθήκευσης και διάδοσης δεδομένων (Μέθοδοι και Συμπλέγματα Πληροφοριών Διαχείρισης)

-Συνδυάζει όλους τους συντελεστές παραγωγής (έδαφος /κλίμα, εργασία, κεφάλαιο – εισροές, μάνατζμεντ) και βελτιώνει την παραγωγικότητα και ανταγωνιστικότητά της, το γεωργικό εισόδημα και το επίπεδο διαβίωσης του γεωργού, τη σχέση γεωργίας και περιβάλλοντος κατά αειφορικό τρόπο.