Α γρούσσα νάμου

Πληροφορίες προσβάσιμες στο: https://www.tsakonianarchives.gr/info/dialect/

"Η τσακωνική, ακολουθώντας το γεωγραφικό διαχωρισμό, διακρίνεται στη βόρεια και τη νότια διάλεκτο. Η νότια τσακωνική συνιστά την «πρωτοτυπική» μορφή της διαλέκτου, αφού συγκριτικά με τη βόρεια χρησιμοποιείται από περισσότερους ομιλητές (Χαραλαμπόπουλος, 1980: 3). Ωστόσο, αναγνωρίζεται και μία τρίτη κατηγορία-παραλλαγή της τσακώνικης διαλέκτου, τα λεγόμενα Τσακώνικα της Προποντίδας. Η διάλεκτος αυτή χρησιμοποιούνταν στα χωριά Βάτκα και Χαβουτσί, στα μικρασιατικά παράλια της Προποντίδας. Μετά την μικρασιατική καταστροφή, οι πρόσφυγες εγκαταστάθηκαν στα Σέρβια του νομού Κοζάνης και στο Χιονάτο του νομού Καστοριάς (Κωστάκης, 1951)."

"Τα τσακώνικα αποτελούν μία από τις πιο ιδιαίτερες και ενδιαφέρουσες περιπτώσεις νεοελληνικής διαλέκτου. Εμφανίζοντας εντυπωσιακές διαφορές από την κοινή νεοελληνική και τις υπόλοιπες διαλέκτους, ηχούν για αρκετούς, μη φυσικούς ομιλητές ως ένα είδος δυσνόητης, σχεδόν «εξωτικής» γλώσσας (Τζιτζιλής, 2000: 15). Λόγω αυτών των μεγάλων «αποκλίσεων» από την κοινή νεοελληνική, η τσακωνική θεωρείται ως μία κατεξοχήν διάλεκτος της ελληνικής (μαζί με την ποντιακή και τις καππαδοκικές) και όχι ιδίωμα (Κοντοσόπουλος, 2000: 3). Επιπρόσθετα, χαρακτηρίζεται ως αρχαιοπρεπής, αφού εν αντιθέσει με τις άλλες διαλέκτους δεν προέρχεται από την ελληνιστική κοινή αλλά θεωρείται απόγονος της αρχαίας δωρικής διαλέκτου της Λακωνίας. Υπό τις επιρροές κυρίως της λακωνικής, η τοπική γλώσσα της κλειστής κοινωνίας των Τσακώνων παρέμεινε ανεπηρέαστη από άλλες γλωσσολογικές κατευθύνσεις. Η ιδιαίτερη μορφολογία του εδάφους της περιοχής δυσχέρανε την επαφή με πολιτισμικές ομάδες, με συνέπεια την αδυναμία ανταλλαγής γλωσσολογικών και άλλων πολιτιστικών στοιχείων. Η σταδιακή αναβάθμιση των συγκοινωνιακών μέσων κατέστησε την περιοχή προσβάσιμη, συνδέοντας τα χωριά της Τσακωνιάς όχι μόνο με άλλα κέντρα αλλά και μεταξύ τους."

Πηγή: Κωστάκης, Θ. 1986. Λεξικό της τσακωνικής διαλέκτου. 1ος τόμ. Αθήνα: Ακαδημία Αθηνών.

Για να παίξουμε ένα παιχνίδι και να δούμε πόσα μάθατε!