Εναλλακτικές Μορφές Συλλογικής Επιχειρηματικότητας

Συνεταιρισμοί Νέας Γενιάς. Οι Συνεταιρισμοί Νέας Γενιάς προτείνουν μία οργάνωση που προσομοιάζει με τους Παραδοσιακούς Συνεταιρισμούς με στοιχεία ιδιωτικών επιχειρήσεων, προκειμένου να αντιμετωπίσει τα προβλήματα ανταγωνιστικότητας και ανάπτυξης της υπαίθρου που είχαν συνδεθεί με το μοντέλο των Παραδοσιακών Συνεταιρισμών.  Η δομή και η στρατηγική τους  παρέχει  αρκετά  οφέλη  με  μειωμένο  κόστος  λειτουργίας  και  βελτίωση  ποιότητας  των προϊόντων και υπηρεσιών, μεγαλύτερη ευελιξία στη χρηματοδότηση επενδύσεων, μεγαλύτερη εξωστρέφεια, καινοτομική συμπεριφορά κ.ο.κ., ωστόσο με περισσότερες δεσμεύσεις και απαιτήσεις όπως π.χ. συμβόλαια παράδοσης προϊόντων και υψηλή ποιότητα πρώτης ύλης προκειμένου να διασφαλιστεί το προϊόν και να προγραμματιστεί η παραγωγή, μεγαλύτερους κινδύνους και κόστος διαχείρισης κ.α. Με τον τρόπο αυτό υποβιβάζεται το συνεργατικό στοιχείο και προσομοιάζουν περισσότερο σε ιδιωτικές επιχειρήσεις όσον αφορά τη διαχείριση και την ανταγωνιστικότητα, προς όφελος βέβαια του παραγωγού. Το σχήμα του Συνεταιρισμού και  η εμπιστοσύνη των μελών του αποτελεί παράγοντα που ενισχύει σημαντικά την ενεργό συμμετοχή των μελών και την υιοθέτηση καινοτομιών, αυξάνοντας το επίπεδο κοινωνικού κεφαλαίου, διευκολύνοντας την ανταλλαγή τεχνογνωσίας (Nwankwo et al, 2009 στο: (Κοντογεώργος και Σεργάκη 2015), και την απόκτηση επιχειρηματικής  νοοτροπίας και ανάληψης επιχειρηματικών πρωτοβουλιών. Όσον αφορά το την ύπαρξη αμοιβαιότητας στους ελληνικούς συνεταιρισμούς, καθοριστικό στοιχείο συλλογικών δράσεων, συνήθως βρίσκεται σε χαμηλό επίπεδο.

Οι Συνεταιρισμοί Νέας Γενιάς εμφανίζονται όλο και πιο συχνά και θα μπορούσαν να αποτελέσουν  την  απάντηση  πολλών   συλλογικών  προσπαθειών   για  νέες  καλλιέργειες  που επιχειρούνται στη χώρα μας και να ενισχύσει τους παραγωγούς. Από την άλλη μεριά, αποτελούν μια μορφή συλλογικότητας που θα μπορούσε ταυτόχρονα να απαντήσει στις κοινωνικές και περιβαλλοντικές ανάγκες τοπικών κοινωνιών, όπως την ανάγκη συγκράτησης του πληθυσμού με τη διατήρηση τοπικών θέσεων απασχόλησης, την προβολή της τοπικής πολιτισμικής κληρονομιάς, την αξιοποίηση τοπικών πόρων και την προστασία περιβάλλοντος με ταυτόχρονη διασφάλιση των εισοδημάτων των παραγωγών, συντελώντας στην αναβάθμιση των πιο μειονεκτικών περιοχών και αντιστρέφοντας ή αμβλύνοντας δυσμενείς επιπτώσεις της οικονομικής κρίσης (Κοντογεώργος και Σεργάκη 2015).

Ομάδες Παραγωγών. Οι Ομάδες Παραγωγών μπορούν και να αποτελούν μέρος αναγνωρισμένης νομικής οντότητας ή αγροτικού συνεταιρισμού και, όπως οι τελευταίοι, μπορούν να συγκροτούν Αγροτικές Εταιρικές Συμπράξεις. Στοχεύουν στην οργάνωση και παραγωγή συγκεκριμένων αγροτικών προϊόντων, την προμήθεια εισροών και εφοδίων και την παροχή υπηρεσιών τυποποίησης, αποθήκευσης και διάθεσης αγροτικών προϊόντων. Στην Ελλάδα το 11% των παραγωγών είναι οργανωμένοι σε τέτοιες ομάδες, σε αντίθεση με την υπόλοιπη Ευρώπη που ξεπερνά το 40%.

Αναγκαστικοί Συνεταιρισμοί. Οι Αναγκαστικοί Συνεταιρισμοί προτάθηκαν ως απάντηση σε συγκεκριμένα και ιδιαίτερα οικονομικά προβλήματα, όπως η προστασία προϊόντων ορισμένων περιοχών (ενιαία εμφάνιση/ ποιότητα/διάθεση) ή η εξασφάλιση ιδιοκτησίας ή ορθολογικής διαχείρισης κτημάτων, δασών ή βελτίωση γεωργικών εκμεταλλεύσεων. Η Ελλάδα είναι η μοναδική χώρα   όπου   προβλέπεται   τέτοια   ρύθμιση   και   παγκοσμίως   σε   ελάχιστες   χώρες.   Στους Αναγκαστικούς Συνεταιρισμούς όλα τα μέλη είναι υποχρεωμένα να παραδίδουν ολόκληρη την παραγωγή   τους,   μπορεί   να   προβλέπεται   πρόστιμο   για   ποσότητα   προϊόντος   που   δε   θα παραδίδεται, η δε αποχώρηση μέλους δεν είναι εφικτή ισχύοντος του εκάστοτε νόμου περί Αναγκαστικού Συνεταιρισμού.

Δίκτυα Συνεταιρισμών. Οι Συνεταιρισμοί μπορούν να σχηματίσουν δίκτυα με άλλους συνεταιρισμούς ή επιχειρήσεις, συντονίζοντας από κοινού δράσεις και προσελκύοντας άλλους φορείς, προκειμένου να διαμοιραστούν οφέλη όπως η ενίσχυση μεταφοράς τεχνογνωσίας, η ανάπτυξη νέων προϊόντων ή καινοτομιών στην παραγωγή και η αύξηση παραγωγικότητας, η αποτελεσματικότερη προώθηση και διάθεση του τελικού προϊόντος στην αγορά κ.α. Δικτυώσεις τέτοιου είδους μπορούν να λειτουργήσουν πολύ αποτελεσματικά, αποσπώντας σημαντικά κέρδη κατά μήκος της αλυσίδας παραγωγής (Κοντογεώργος και Σεργάκη 2015)

Κοινωνική Συλλογική Επιχειρηματικότητα. Η κοινωνική συλλογική επιχειρηματικότητα εστιάζει στην εξυπηρέτηση των αναγκών των μελών τους με προβάδισμα των εργαζόμενων έναντι του κεφαλαίου, ενώ εφαρμόζεται δημοκρατική λήψη αποφάσεων, ανεξαρτήτως συμμετοχής στο κεφάλαιο. Εφόσον διασφαλίζεται η ουσιαστική και δημοκρατική συμμετοχή των μελών της κοινωνικής επιχείρησης, αν οι εργασίες πραγματοποιούνται με γνώμονα την προστασία και διαφύλαξη φυσικών και ανθρωπίνων πόρων, μπορεί η κοινωνική επιχειρηματικότητα να συμβάλει στην ουσιαστική οικονομική ανάπτυξη, που θα πληροί τις προϋποθέσεις για συνεχή εξέλιξη και βιωσιμότητα με ορίζοντα.