ΣΚΕΨΕΙΣ ΣΤΟ ΜΕΛΛΟΝ

Η έρευνα και η καινοτομία στο πεδίο των Αρωματικών και Φαρμακευτικών Φυτών αναδεικνύεται ως ένας από τους τομείς που μπορούν να συμβάλουν στην ανάπτυξη σημαντικού ανταγωνιστικού πλεονεκτήματος. Υπάρχει μεγάλος όγκος ανεξερεύνητου και ανεκμετάλλευτου φυτικού πλούτου στον οποίο μπορεί η έρευνα να στραφεί ώστε να αναπτύξει την υπάρχουσα επιστημονική γνώση και να διευρύνει τις χρήσεις και εφαρμογές των αρωματικών και φαρμακευτικών φυτών. Η ενίσχυση της έρευνας μπορεί να οδηγήσει στην ανάπτυξη προϊόντων ποιότητας, είτε διασφαλίζοντας τα τελικά προϊόντα μέσω τεχνογνωσίας στην παραγωγή και μεταποίηση, όσο και επεκτείνοντας τη τεχνογνωσία σε τομείς όπως την αξιοποίηση υποπροϊόντων που  προκύπτουν  από  τη  μεταποίηση,  αναπτύσσοντας  τελικά  προϊόντα  με  διασφαλισμένη ποιότητα  και  προστιθέμενη  αξία  που  μπορούν  να  συμβάλουν  στην  οικονομική  ανάπτυξη  της χώρας. Μπορεί τέλος να συμβάλλει στην αναζήτηση νέων πρακτικών καλλιέργειας και προστασίας του περιβάλλοντος, την ανάδειξη χαρακτηριστικών που αυξάνουν την οικονομική σημασία ή την προσαρμογή φυτικών ειδών στην κλιματική αλλαγή, τη δημιουργία τεχνητού περιβάλλοντος για την ανάπτυξη βελτιωμένων βιολογικών υλικών κ.ο.κ. (Λουλούδης 1992)

Οι δυνατότητες αυτές προκύπτουν ύστερα από την ανάδειξη της οικονομικής σημασίας των ΑΦΦ και τη στροφή των καταναλωτών του δυτικού κόσμου σε πιο πράσινο τρόπο ζωής, με αυξημένη ζήτηση αγαθών και υπηρεσιών με την ελάχιστη δυνατή επιβάρυνση στο οικοσύστημα. Έτσι ο ανταγωνισμός που κυριαρχεί στην παγκόσμια αγορά καλεί τους καλλιεργητές να προσφέρουν προϊόν ανώτερης ποιότητας, το οποίο ορίζεται με συνθήκες υψηλής έντασης γνώσης και καινοτομίας. Η ελληνική παραγωγή μπορεί να ανταποκριθεί εδαφοκλιματικά στις συνθήκες του ανταγωνισμού με υψηλής ποιότητας προϊόντα, εφόσον γίνει κατορθωτή η σταθεροποίηση της παραγωγή με συγκεκριμένη ανώτερη ποιότητα που θα ανταποκρίνεται στη ζήτηση και τις ανάγκες της αγοράς.

Ωστόσο η παραγόμενη έρευνα έχει τη δυνατότητα μεγαλύτερης προσαρμογής και προσανατολισμού  στα  σύγχρονα  προβλήματα  της  χώρας,  προκειμένου  να  απαντήσει  στις ιδιαίτερες  δυσκολίες  του  ελληνικού  χώρου,  με  εφόδια  τα  συγκεκριμένα  συγκριτικά πλεονεκτήματα. Παράλληλα οι ανάγκες της ανάπτυξης προϋποθέτουν τη διαμόρφωση διαύλων και δικτύων, ώστε τα επιστημονικά πορίσματα να μπορούν να διαχέονται στους παραγωγούς και να ανατροφοδοτούν τις ανάγκες της παραγωγής, και να είναι σε θέση να επιφέρουν μακροπρόθεσμα όφελος στην οικονομική μεγέθυνση. Εργαλεία διασύνδεσης έρευνας και αγοράς και εισαγωγής καινοτομίας παρέχονται μέσω του ΠΑΑ 2014-2020 και μπορούν να αξιοποιηθούν στην καλλιέργεια φυτών φαρμακευτικού και ιατρικού ενδιαφέροντος, που αποτελούν επένδυση πολλά υποσχόμενη αλλά υψηλής έντασης γνώσης και η οποία ανταποκρίνεται στις ιδιαιτερότητες του φυσικού τοπίου των ορεινών και μειονεκτικών περιοχών της Ελλάδας. Θα μπορέσει έτσι η αξιοποίηση των ανταγωνιστικών πλεονεκτημάτων να συνεισφέρει στη μείωση των περιφερειακών ανισοτήτων και να στηρίξει τόσο τους νέους ερευνητές, αλλά και τον αγροδιατροφικό τομέα.

Η έρευνα και η ανάπτυξη καινοτόμων μεθόδων παρακολούθησης της παραγωγής, σε συνδυασμό  με  τηλε-μεθόδους  με  κοινωνική  σημασία,  μπορούν  να  ανταποκριθούν  και  να ξεπεράσουν  τα  ιδιαίτερα  προβλήματα  που  αντιμετωπίζουν  οι  απομονωμένες  περιοχές  και  να διευκολύνουν τη συγκράτηση του τοπικού πληθυσμού.

Μετατρέπονται έτσι οι καλλιεργητές σε υποδοχείς ερευνητικής γνώσης, μέλη δικτύου καινοτομίας και διάχυσης πληροφορίας, που θα πρέπει να προσαρμόζουν (κατευθύνουν;) τις πρακτικές καλλιέργειας σύμφωνα με τις χωρικές ιδιαιτερότητες και συνθήκες αλλά και σύμφωνα με τις ανάγκες ή δυνατότητες που θα προκύπτουν, χρησιμοποιώντας τεχνολογικές καινοτομίες που απομακρύνουν την καλλιέργεια από την υλική της βάση (εδαφική-βιολογική) ενεπιτρέποντας σε μεγαλύτερες επενδύσεις να εισχωρήσουν (Λουλούδης 1992) σε μεγαλύτερο μερίδιο του αγροτικού χώρου. Για να μπορέσουν οι καλλιεργητές να επιτύχουν την απαιτούμενη ποιότητα και να ενεργοποιηθούν σε άλλους τομείς της οικονομίας, θα πρέπει να είναι σε θέση να εφαρμόσουν υψηλής έντασης γνώσης καλλιέργεια, επεξεργασία και μεταποίηση, ιδίως όσον αφορά την αγορά των αρωματικών κα φαρμακευτικών φυτών και την παραγωγή αιθέριων ελαίων, με υψηλού επιπέδου κατάρτιση και δικτύωση. Ο καλλιεργητής θα πρέπει να είναι σε δυνατότητα να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις της σύγχρονης αγροδιατροφικής ζήτησης αγαθών, λαμβάνοντας την κατάρτιση και ακολουθώντας συγκεκριμένες πρακτικές που θα του επιτρέψουν να προσαρμόζει την παραγωγή του στις απαιτήσεις της αγοράς. Το γεγονός αυτό δεν επιτρέπει σε μεμονωμένους και μικρούς καλλιεργητές να ακολουθήσουν τέτοια σχήματα παραγωγής. Προκειμένου δηλαδή να γίνει εφικτή η παραγωγή και η εφαρμογή της έρευνας και της καινοτομίας, πρέπει να βρεθεί τέτοιο σχήμα επιχειρηματικό, που θα είναι ικανό να αποτελέσει το όχημα που θα μπορέσει να συντονίσει όλες τις συνιστώσες της παραγωγής προς μια τέτοια κατεύθυνση.

Στο κομμάτι αυτό μπορούν να διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο οι εναλλακτικές μορφές συλλογικής επιχειρηματικότητας, που μπορούν να αντισταθμίσουν τα μειονεκτήματα των παραδοσιακών συνεταιρισμών, ενισχύσουν τις δομές των μειονεκτικών περιοχών και να συνεισφέρουν στην τόνωση της τοπικής επιχειρηματικής κουλτούρας, αξιοποιώντας τα ειδικά πλεονεκτήματα των περιοχών αυτών και προτείνοντας ευέλικτες μορφές επιχειρηματικής δράσης και δικτύωσης.

ΛΙΟΝΑΚΗ ΜΑΡΙΑ-ΧΡΥΣΑ