Ενημερώθηκε στις 8 Μαΐου, 2019
Αρωματικά και φαρμακευτικά φυτά: νέες εξελίξεις (Α’ μέρος) Μόσχος Πλουσίου
Ενημερώθηκε στις 15 Φεβρουαρίου, 2019
Αρωματικά φυτά: Ο αναξιοποίητος θησαυρός της Ελλάδας
Στην στρατηγική για την ανάπτυξη του τομέα των αρωματικών και φαρμακευτικών φυτών στην Ελλάδα, αλλά και στα προβλήματα που εμποδίζουν την χώρα να ωφεληθεί σημαντικά από το παγκόσμιο εμπόριό τους, που ξεπερνά τους 440.000 τόνους, με την αξία να διαμορφώνεται σε τουλάχιστον 20 δισ. δολάρια και των αιθέρων ελαίων να διαμορφώνεται σε 2,5 δισ. δολ (143.000 τόνους), αναφέρθηκε ο καθηγητής του τμήματος Γεωπονίας στο ΑΠΘ, Χρήστος Δόρδας, στη διάρκεια ομιλίας του στην ημερίδα για τις προοπτικές αξιοποίησης των αρωματικών και φαρμακευτικών φυτών. Την ημερίδα συνδιοργάνωσαν στη Θεσσαλονίκη η Αμερικανική Γεωργική Σχολή και ο Τομέας Επιστήμης και Τεχνολογίας τροφίμων, του Τμήματος Γεωπονίας του ΑΠΘ.
Αναφερόμενος στη στρατηγική που θα πρέπει να ακολουθηθεί για την ανάπτυξη του τομέα των αρωματικών και φαρμακευτικών φυτών στην Ελλάδα, ο κ. Δόρδας, επισήμανε ότι αυτή θα πρέπει να εστιάζει στον εκσυγχρονισμό των γεωργικών εκμεταλλεύσεων και των καλλιεργητικών πρακτικών, στη βελτίωση της προστιθέμενης αξίας (μεταποίησης, τυποποίησης) και στην υιοθέτηση συστημάτων διαχείρισης ποιότητας και συγκεκριμένα ΠΟΠ και ΠΓΕ και προώθησης της βιολογικής και ολοκληρωμένης καλλιέργειας αρωματικών και φαρμακευτικών φυτών.
Τα προβλήματα που χρήζουν επίλυσης για την επέκταση των αρωματικών φυτών στην Ελλάδα είναι, σύμφωνα με τον κ. Δόρδα, τα εξής: ανεπαρκής ενημέρωση των αγροτών, ελλείψεις εφοδίων (πιστοποιημένων σπόρων και πολλαπλασιαστικού υλικού) και εξοπλισμού, γνώσεων για καλλιεργητικές φροντίδες, σύνδεσης πρωτογενούς παραγωγής και βιομηχανίας (συσκευασίας/απόσταξης και παραγωγής αιθέριων ελαίων), συγκέντρωση των κυριότερων μονάδων μεταποίησης σε Αθήνα, Κρήτη και Μακεδονία και ανεπαρκής προώθηση της καλλιέργειας (συσκευασίες, αιθέρια έλαια).
Τονίζοντας ότι η έκταση και η παραγωγή αρωματικών και φαρμακευτικών στην Ελλάδα, παρουσιάζει έντονες διακυμάνσεις από το 1981,
Ενημερώθηκε στις 8 Μαΐου, 2019
Αρωματικά φυτά & Βότανα. Τι φυτεύουμε τον Φεβρουάριο.
Αρωματικά φυτά και βότανα. Τι φυτεύουμε τον Φεβρουάριο. Πως γίνεται η σπορά τους (σπόρο, μοσχεύματα, παραφυάδες, βολβοί), οι αποστάσεις φύτευσης και που χρησιμοποιούνται (μαγειρική – φαρμακευτική χρήση, ζαχαροπλαστική, αιθέρια έλαια). Ημερολόγιο σποράς για κήπο και αγρό για τον Φλεβάρη
Αρωματικά φυτά στο σπίτι, το μπαλκόνι και στο κήπο
Τα αρωματικά φυτά, είναι ίσως τα πιο χρήσιμα φυτά του κήπου και τα πιο βολικά. Χρειάζονται μόνο ένα μικρό και άχρηστο μέρος για να αναπτυχθούν, που να το βλέπει, όμως ο ήλιος.
Δεν έχουν άλλες απαιτήσεις πέρα από λίγο νερό και προσφέρουν, μαζί με την ομορφιά τους, το άρωμά τους, τόσο στην κουζίνα όσο και σε τόσους άλλους χώρους μέσα στο σπίτι.
Εξάλλου μπορείτε να τα καλλιεργήσετε και μέσα στον κήπο, στα παρτέρια ή στις μπορντούρες, μαζί με άλλα εποχιακά φυτά ή με πολυετείς θάμνους. Διαλέξτε λοιπόν το χώρο σας και από τα αρωματικά φυτά, εκείνα που χρησιμοποιείτε συχνά.
Αρωματικά φυτά και Βότανα Φεβρουαρίου. Σπορά, μοσχεύματα, φύτεμα
Φεβρουάριος – Τι φυτεύουμε σε κήπο – βεράντα τον Φλεβάρη
Τα αρωματικά φυτά & βότανα του Φεβρουαρίου είναι στις πρώτες γραμμές με πράσινο φόντο
| M | Ονομασία | Πολλαπλασιασμός. Τρόπος & μήνες | Απόσταση σε CM | Χρήση – Σχόλια |
|---|---|---|---|---|
| Άνηθος ● Άνηθον το βαρύοσμον ● Anethum graveolens * | Σπορά Οκτώβριο – Μάρτιο | 15 – 30 | Μαγειρική, ξήρανση ή κατάψυξη | |
| Δυόσμος ● Μίνθη η σταχυώδης ● Mentha spicata | Για διαιρέσεις με παραφυάδες από Οκτώβριο ως Μάρτιο ● Κάθε τρία χρόνια να παράγετε νέα φυτά | 30 | Μαγειρική, σαλάτες και αφεψήματα | |
| Αρμπαρόριζα ● Πελαργόνιο | Φύτευση τέλος Χειμώνα ή αρχές Άνοιξης | 80 – 90 | Παραγωγή αιθέριου ελαίου, ζαχαροπλαστική, καλλωπιστικό | |
| Ζαμπούκος ● Αφροξυλιά ● Sambucus nigra | Με μοσχεύματα και με σπόρο τέλος Χειμώνα | 170 – 200 | Φαρμακευτική και Μαγειρική χρήση | |
| Κόλιανδρος ● Κόλιαντρο ● Coriandrum sativum | Πολλαπλασιάζεται με σπόρο | 7 – 10 | Μαγειρική και Φαρμακευτική χρήση | |
| Μολόχα ● Αλθαία ● Malva Sylvestris | Με σπόρο από Φεβρουάριο – Ιούνιο ή Σεπτέμβρη – Οκτώβρη | 70 – 80 | Μαγειρική και φαρμακευτική χρήση | |
| Τίλιο ● Φλαμούρι ● Tilia europea | Με σπόρο και μόσχευμα στο τέλος του χειμώνα | 5 – 6 m | Φαρμακευτική, αρωματοποιία, απόσταξη | |
| Απήγανος ● Ρυτή η βαρύοσμη ● Ruta graveolens | Με σπόρο, και μοσχεύματα από κορυφή του φυτού στα τέλη της άνοιξης | – | Εντομοαπωθητικές ιδιότητες. Φρέσκος περιέχει έλαια, βλαβερά για τα νεφρά και συκώτι | |
| Αρτεμισία ● Αψιθιά ● Artemisia absinthium | Πολλαπλασιάζεται με μοσχεύματα και με σπόρο, τέλος άνοιξης με αρχές καλοκαιριού | 60 – 70 | Φαρμακευτική για βελτίωση πέψης, εντοποαπωθητικό | |
| Ασκελετούρα ● Oυργινία η θαλάσσια ● Urginea maritima | Με σπόρο και με βολβούς | 15 – 30 | Καλλωπιστικό, Φαρμακευτική χρήση | |
| Βαλεριάνα ● Valeriana officinalis | Φυτεύουμε με σπόρους την άνοιξη Μάρτιο με Απρίλιο και πολλαπλασιάζουμε με ριζώματα το Φθινόπωρο | 30 | Καλλωπιστικό, Φαρμακευτική χρήση | |
| Βασιλικός ● Ώκιμον το βασιλικόν ● Ocimum basilicum * | Σπορά Απρίλιο – Μάιο | 20 – 30 | Μαγειρική, ξήρανση για το χειμώνα | |
| Γλυκάνισος ● Πιμπινέλλη το άνισον ● Pimpinella anisum * | Σπορά νωρίς την άνοιξη | 30 | Ζαχαροπλαστική, αφεψήματα | |
| Γλυκόρριζα ● Glycyrrhiza glabra | Σπορά σε σπορείο από τον Ιούνιο ως τον Σεπτέμβριο, και μεταφύτευση όταν είναι 15 – 20 εκ. ύψος | – | Φαρμακοβιομηχανία , ζαχαροπλαστική, καπνοβιομηχανία | |
| Δάφνη ● Laurus nobilis | Πολλαπλασιάζεται με σπόρο και με μοσχεύματα από τον Αύγουστο έως Σεπτέμβριο | 100 – 150 | Μαγειρική, αρωματοποιία, βιομηχανία τροφίμων | |
| Δεντρολίβανο ● Απόσπληνος ● Αρισμαρί | Φύτευση μοσχευμάτων νωρίς την άνοιξη ή αργά το καλοκαίρι | 100 – 150 | Μαγειρική, ξήρανση για το χειμώνα κι άλλες χρήσεις | |
| Δίκταμος ● Έρωντας ● Origanum dictamnus | Φθινόπωρο και Άνοιξη | 25 | Φαρμακευτική χρήση – αφέψημα | |
| Εστραγκόν ● Δρακόντειο ● Artemisia dracunculus | Πολλαπλασιάζεται με μοσχεύματα και με σπόρο, τέλος άνοιξης με αρχές καλοκαιριού | 60 – 70 | Μαγειρική, φαρμακευτική για βελτίωση πέψης | |
| Εχινάκεια ● Εχινάκεια η στενόφυλλη ● Echinacea purpurea | Με σπόρους την άνοιξη (Μάρτιο με Απρίλιο) | 30 – 50 | Θεραπευτικό βότανο, καλλωπιστικό φυτό | |
| Θυμάρι ● Θύμος ο κοινός ● Thymus vulgaris | Με σπόρους, μοσχεύματα, παραφυάδες. Μεταφυτεύουμε (από σπόρο ή μοσχεύματα) φθινόπωρο ή άνοιξη | 20 – 40 | Μαγειρική, αφεψήματα, αποξηραμένο για διατήρηση κι άλλες χρήσεις | |
| Καλέντουλα ● Calendula officinalis | Με σπόρο την Άνοιξη | 25 – 30 | Φαρμακευτική χρήση και καλλωπιστικό φυτό | |
| Κρεμμυδάκι σχοινόπρασο ● Άλλιον το σχοινόπρασον ● Allium schoenoprasum * | Σπορά ή με βολβίδια τον Οκτώβριο | 20 | Μαγειρική, σαλάτες | |
| Κρίταμο ● Crithmum | Με μοσχεύματα την Άνοιξη | 30 | Μαγειρικά – Φαρμακευτική | |
| Λάδανο ● Αγκίσαρος ● Cistus Creticus | Με μοσχεύματα την Άνοιξη | 30 | Φαρμακευτική – Υποκατάστατο τσαγιού | |
| Λεβάντα ● Lavandula | Με σπόρο, μοσχεύματα και παραφυάδες τον Αύγουστο – Οκτώβριο ή Μάρτιο – Απρίλιο | 20 | Φαρμακευτική, αρωματοποιία, απόσταξη | |
| Λεβαντίνη ● Santolina chamaecyparissus | Με μοσχεύματα (με χρήση ορμόνης ριζοβολίας) τέλη καλοκαιριού | 20 | Φαρμακευτική και εδαφοκάλυψη (διακοσμητικό φυτό) | |
| Λεμονοθύμαρο ● Thymus citriodorus | Τα σπορόφυτα μεταφυτεύονται στο χωράφι το φθινόπωρο ή την άνοιξη | 20 | Μαγειρική και φαρμακευτική χρήση | |
| Λουίζα ● Aloysia citrodora | Η καλύτερη εποχή φύτευσης της λουίζας στο χωράφι είναι μέσα Απριλίου έως μέσα Μαΐου | 60 – 70 | Φαρμακευτική, αρωματοποιία, απόσταξη | |
| Μαϊντανός ● Πετροσέλινον το ούλον ● Petroselinum crispum * | Σπορά Ιούλιο – Αύγουστο | 15 | Μαγειρική, σαλάτες | |
| Μαλοτήρα ● Sideritis syriaca ● Καλοκοιμηθιά | Συνιστάται αγενής αναπαραγωγή – Σπόροι τους φθινοπωρινούς μήνες | – | Φαρμακευτική – Αφέψημα | |
| Μάραθος ● Φινόκιο ● Foeniculum vulgare |
Σπορά τον Σεπτέμβριο | 15 | Μαγειρική | |
| Ματζουράνα ● Origanum majorana | Με σπορά και παραφυάδες από Οκτώβριο και σε περιοχές με μεγάλο υψόμετρο Μάρτιο | – | Μαγειρική, διατήρηση αποξηραμένου για καιρό | |
| Μελισσόχορτο ● Μελισσόχορτο ● Melissa officinalis | Με σπόρο και μοσχεύματα. Μέσα φθινοπώρου ή αρχές άνοιξης | 30 – 40 | Φαρμακευτική, αρωματοποιία, απόσταξη | |
| Μέντα ● Μίνθη ● Mentha | Με ριζώματα, μοσχεύματα ή φυτάρια μικροπολλαπλασιασμού το Φθινόπωρο | 30 | Μαγειρική και φαρμακευτική χρήση | |
| Πιπερόριζα ● Τζίντζερ ● Zingiber officinale | Με σπόρο και μοσχεύματα αρχές της Άνοιξης ή του Φθινοπώρου | 30 – 40 | Μαγειρική και φαρμακευτική χρήση | |
| Ρίγανη ● Ορίγανον το κοινόν ● Origanum vulgare | Σπορά Απρίλιο – Μάιο | 30 | Σαλάτες, μαγειρική | |
| Σέλινο ● Σέλινον το βαρύοσμον ● Apium graveolens | Με σπόρο (διετή φυτά) από Απρίλιο – Σεπτέμβριο | 30 – 40 | Μαγειρική | |
| Σιτρονέλα ● Cymbopogon nardus | Με μοσχεύματα την άνοιξη ή το φθινόπωρο | 20 | Εντομοαπωθητικό φυτό | |
| Σκόρδο ● Άλλιον το ήμερον ● Allium sativum | Φύτευση βολβών Οκτώβριο | 20 | Μαγειρική, διατήρηση αποξηραμένου για καιρό | |
| Στέβια ● Stevia rebaudiana | Με σπόρους – μεταφύτευση | 60 – 75 | Μαγειρική, φαρμακευτική, απόσταξη | |
| Τσουκνίδα ● Urtica | Με σπόρο το αρχές Φθινοπώρου | – | Μαγειρική, λίπανση | |
| Φασκόμηλο ● Σάλβια η φαρμακευτική ● Salvia officinalis | Σπορά άνοιξη ● Μοσχεύματα Αύγουστο | 60 | Μαγειρική, αφεψήματα, αποξηραμένο για διατήρηση | |
| Φλησκούνι ● Mentha pulegium ● Ηδύοσμος ο βλήχων | Με σπόρο, ρίζωμα ή μόσχευμα (κλαδάκι) το φθινόπωρο και την άνοιξη | 5 | Μαγειρική, αφεψήματα, αποξηραμένο για διατήρηση |
* = ετήσιο ή το χρησιμοποιούμε σαν ετήσιο
Βότανα και αρωματικά – θεραπευτικά φυτά
Βότανα χαρακτηρίζονται τα αυτοφυή ποώδη φυτά που αναπτύσσονται σε διαφορές άγονες ή και σε καλλιεργημένες περιοχές και αγρούς και τα οποία οι κάτοικοι της υπαίθρου τα μαζεύουν.
Ενημερώθηκε στις 8 Μαΐου, 2019
ΜΕΤΑΠΟΙΗΣΗ
Η συγκομιδή γίνεται χειρωνακτικά με χρήση απλών εργαλείων, είτε με τροποποιημένες μηχανές. Στις καλλιέργειες όπου απαιτείται συγκομιδή αποκλειστικά μέρους του φυτικού υλικού, όπως λ.χ. χαμομήλι, λεβάντα κ.α., ή σε καλλιέργειες μεγάλης έκτασης, χρησιμοποιούνται εξειδικευμένες μηχανές. Λόγω των περιορισμένων καλλιεργειών ΑΦΦ στην Ελλάδα, υπάρχουν πολύ λίγα εξειδικευμένα μηχανήματα συγκομιδής που εισάγονται από Βουλγαρία (λεβάντα), Σερβία (χαμομήλι, μελισσόχορτο) και Ν. Ζηλανδία (διάφορα αρωματικά) ενώ αρκετοί παραγωγοί χρησιμοποιούν ιδιοκατασκευές ή μετασκευασμένες μηχανές για μέντα, μελισσόχορτο ή ρίγανη. Σημειώνεται ότι μια μικρή ελληνική επιχείρηση άρχισε να ασχολείται με κατασκευή μηχανημάτων ΑΦΦ στο Κιλκίς (ΥΠΑΑΤ 2017). Το στάδιο αυτό αφορά στη διοχέτευση στην αγορά προϊόντων σε νωπή μορφή.
Στο επόμενο στάδιο μεταποίησης, πέρα από τη μέθοδο φυσικής ξήρανσης υπάρχει τεχνογνωσία στην κατασκευή θαλάμων για αποξήρανση μικρής παραγωγής, όχι όμως για μεγάλους όγκους (για τα οικονομικά δεδομένα των ελληνικών επιχειρήσεων) . Τα προϊόντα στο στάδιο αυτό διοχετεύονται στην αγορά σε ξηρή μορφή.