Ο ΘΑΥΜΑΣΤΟΣ ΚΟΣΜΟΣ ΤΩΝ ΜΥΡΜΗΓΚΙΩΝ
Με ποια έντομα μοιραζόμαστε συχνά το φαΐ μας και κάποιες φορές ακόμα και το σπίτι μας, έστω κι αν έρχονται μονίμως απρόσκλητα;
Και μάλιστα όσο μακριά κι αν ταξιδέψουμε, όπου κι αν βρεθούμε, από την παρουσία τους δεν μπορούμε να ξεφύγουμε; Μα φυσικά τα μυρμήγκια!!!!!
Παρά τη μόνιμη παρουσία τους στη ζωή μας όμως, πολλά είναι αυτά που δεν ξέρουμε για τον υπέροχο κόσμο των μυρμηγκιών, και αυτό είναι κρίμα.
Τα μυρμήγκια είναι κοινωνικά έντομα και υπολογίζεται ότι υπάρχουν 22.000 είδη. Διακρίνονται εύκολα από τις αρθρωτές κεραίες τους και τη χαρακτηριστική δομή του σώματός τους καθώς τα τμήματά του ενώνονται με μικρές αρθρώσεις και η μέση τους είναι ιδιαίτερα λεπτή.
Τα μυρμήγκια σχηματίζουν αποικίες που ζουν σε μικρές φυσικές κοιλότητες και αποτελούνται από εκατομμύρια μέλη. Οι μεγαλύτερες αποικίες αποτελούνται από θηλυκά που σχηματίζουν τάξεις «εργατών», «στρατιωτών», ή άλλες εξειδικευμένες ομάδες. Σχεδόν όλες οι αποικίες μυρμηγκιών έχουν κάποια αρσενικά που αποκαλούνται κηφήνες και ένα ή περισσότερα θηλυκά που αποκαλούνται βασίλισσες. Τα μυρμήγκια μοιάζουν να συμπεριφέρονται σαν μια ενιαία ύπαρξη, καθώς εργάζονται συλλογικά για να υποστηρίξουν την αποικία.
Τα μυρμήγκια έχουν αποικίσει σχεδόν κάθε ηπειρωτική περιοχή της Γης. Τα μόνα μέρη στα οποία δεν υπάρχουν αυτόχθονες πληθυσμοί μυρμηγκιών είναι η Ανταρκτική και κάποια απομακρυσμένα ή αφιλόξενα νησιά. Τα μυρμήγκια ευημερούν σχεδόν σε όλα τα οικοσυστήματα, και αποτελούν ίσως και το 15-25% της βιομάζας των ζώων της ξηράς. Η επιτυχία τους σε τόσα πολλά περιβάλλοντα έχει αποδοθεί στην κοινωνική τους οργάνωση και την ικανότητά τους να τροποποιούν οικοτόπους, να αξιοποιούν πόρους και να αμύνονται. Η μακροχρόνια παράλληλη εξελικτική πορεία τους με άλλα είδη δημιούργησε μιμητικές, συμβιωτικές, παρασιτικές σχέσεις και σχέσεις αμοιβαιότητας.
Όλες οι αποικίες παρουσιάζουν καταμερισμό εργασίας, επικοινωνία μεταξύ των ατόμων, και ικανότητα επίλυσης περίπλοκων προβλημάτων. Αυτοί οι παραλληλισμοί με τις ανθρώπινες κοινωνίες έχουν αποτελέσει πηγή έμπνευσης και αντικείμενο μελέτης. Έχουν πλούσια κοινωνική συμπεριφορά, μοιάζουν με τον άνθρωπο στους περισσότερους τομείς.
Ως κοινωνικά όντα, τα μυρμήγκια έχουν ένα ιδιαίτερα αναπτυγμένο δίκτυο σχέσεων που καθορίζει τη ζωή στην αποικία. Οι εργάτες χωρίζονται σε ομάδες και καθεμιά ασχολείται με μία μόνο δουλειά: από συλλέκτες τροφής και επιστάτες μέχρι μαχητές.
Κι έτσι τα νέα μέλη αποκτούν τις δεξιότητες με τον ίδιο τρόπο που το κάνουν
και οι άνθρωποι: με παρατήρηση και μαθητεία.
Κατασκευή φωλιάς
Πολλά μυρμήγκια φτιάχνουν μεγάλες φωλιές, ενώ άλλα είδη είναι νομαδικά και δε χτίζουν μόνιμες κατασκευές. Τα μυρμήγκια φτιάχνουν είτε υπόγειες φωλιές, είτε τις κατασκευάζουν πάνω σε δέντρα. Οι μυρμηγκοφωλιές μπορεί να βρίσκονται στο έδαφος, κάτω από πέτρες, κάτω από πεσμένα τμήματα δέντρων ή μέσα σε αυτά, μέσα σε κοιλότητες κορμών ή ακόμα και σε βελανίδια. Τα υλικά που χρησιμοποιούνται για την κατασκευή συμπεριλαμβάνουν χώμα καθώς και υλικά προερχόμενα από φυτά, και τα μυρμήγκια επιλέγουν προσεκτικά την τοποθεσία της φωλιάς τους. Εγκαταλείπουν γρήγορα τη φωλιά τους στην πρώτη ένδειξη κινδύνου.
Αναπαραγωγή και ανάπτυξη
Η ζωή του μυρμηγκιού ξεκινάει από ένα αυγό. Αν το αυγό είναι γονιμοποιημένο, το μυρμήγκι που θα γεννηθεί θα είναι θηλυκό ειδάλλως θα είναι αρσενικό. Τα μυρμήγκια αναπτύσσονται με πλήρη μεταμόρφωση με τις προνύμφες να περνούν από τη φάση της νύμφης πριν να αναδυθεί ως ενήλικας. Η προνύμφη παραμένει σχεδόν ακίνητη και οι εργάτριες την ταΐζουν και τη φροντίζουν. Το φαγητό δίνεται στην κάμπια με τροφάλαξη.
Ας δούμε λοιπόν κάποια πραγματάκια με τα μυρμήγκια που είναι πραγματικά απίστευτα κι όμως αληθινά!
- Όλοι ξέρουμε ότι τα μυρμήγκια διακρίνονται για την εργατικότητα και την πειθαρχία τους, περνώντας όλο το καλοκαίρι στον μόχθο για να τα βγάλουν πέρα τον χειμώνα.
- Ξέρουμε επίσης ότι κοιμούνται όταν πεθάνουν και ότι κάποια είδη μπορούν να σηκώσουν ακόμα και πράγματα 5.000 φορές πιο βαριά από το σώμα τους. Και όλα γίνονται για την κοινότητα, επιδεικνύοντας ενστικτωδώς το είδος του καθήκοντος,
Τα μυρμήγκια όταν ξυπνάνε... τεντώνονται όπως οι άνθρωποι!!!
Μπορούν να σηκώσουν 10-50 φορές το βάρος τους!!!
H συνολική βιομάζα όλων των μυρμηγκιών, είναι περίπου ίση με τη συνολική βιομάζα όλων των ανθρώπων παγκοσμίως!!!
'Eχει δύο στομάχια: 1 για τον εαυτό του και 1 σαν αποθήκη για να δώσει φαγητό στα άλλα μυρμήγκια!!!
40.000 μυρμήγκια έχουν 10.000 εκατομμύρια εγκεφαλικά κύτταρα, όσα δηλαδή έχει ένας άνθρωπος!!!
Αφού διαβάσουμε όλες αυτές τις πληροφορίες, μπορούμε να παρακολουθήσουμε το βίντεο για τη ζωή των μυρμηγκιών:
Έπειτα, μπορούμε να ρωτήσουμε το παιδί μας τις εξής ερωτήσεις:
- Πού ζούνε και μεγαλώνουν τα μυρμήγκια;
- Τί τρώνε τα μυρμήγκια;
- Περιγράψτε το σώμα του μυρμηγκιού.
- Τα μυρμήγκια γεννούν αυγά;
- Πώς είναι οι φωλιές των μυρμηγκιών;
- Ποια εποχή μαζεύουν την τροφή τους και γιατί;
- Είναι εργατικά και ποιοι είναι οι ρόλοι τους;
Στη συνέχεια ακούμε προσεκτικά το μύθο του Αισώπου “Το μυρμήγκι και το περιστέρι”.
Ο μύθος μας δίνει την ευκαιρία για γλωσσικά παιχνίδια χρησιμοποιώντας ουσιαστικά και επίθετα. Τα παιδιά μπορούν να βρούνε ποια επίθετα ταιριάζουν στα ουσιαστικά: μυρμήγκι, περιστέρι, ποτάμι, φύλλο, κυνηγός.
Στη συνέχεια, μπορούμε να ζωγραφίσουμε ότι μας άρεσε από τον μύθο!!
Μπορούμε να φτιάξουμε μια κατασκευή με ανακυκλώσιμα υλικά:
Κατασκευή μυρμήγκι:
Και τώρα ώρα για πειράματα!!!!!!!!!
Στο μύθο που παρακολουθήσατε, το μυρμήγκι στην αρχή κινδυνεύει να πνιγεί. Ένα περιστέρι όμως του ρίχνει ένα φύλλο, το οποίο επιπλέει και έτσι το μυρμήγκι το χρησιμοποιεί ως βάρκα.
Τι άλλα αντικείμενα νομίζετε ότι θα μπορούσε να ρίξει το περιστέρι στο μυρμήγκι για να επιπλεύσει; Μαζί με τους γονείς σας μπορείτε να μας γράψετε τις απόψεις σας.
Αν του έριχνε φελλό τι νομίζετε ότι θα συνέβαινε; Γιατί νομίζετε θα συνέβαινε αυτό;
Ακόμη, αν του έριχνε πέτρα τι νομίζετε ότι θα συνέβαινε και γιατί;
Αφού καταγράψουμε τα υλικά που θέλουμε να δοκιμάσουμε, αρχίζουμε να πειραματιζόμαστε!!
Ώρα για τραγούδι:
Για δείτε πώς προστατεύονται τα μυρμήγκια!!!
ΖΟΥΖΟΥΝΟΠΑΙΖΟΥΜΕ
Ζ: ΖΑΡΙ
Υλικά: Ζάρι, διάφοροι σπόροι (ρεβύθια, φασόλια, φακές κ.α.) ή κουμπιά ή χάντρες ή μπαλάκια από χαρτί/χαρτοπετσέτες… σε σωρό
Ο κάθε παίχτης ζωγραφίζει ένα μυρμήγκι σε χαρτί Α4. Ρίχνουμε το ΖΑΡΙ με τη σειρά μας και παίρνουμε τόσους σπόρους όσους δείχνει το ζάρι και τους βάζουμε δίπλα στο μυρμήγκι μας. Ποιο μυρμήγκι θα μαζέψει τους περισσότερους και πόσους;
Καλή διασκέδαση και πολλά φιλιά!!!